Kanal Tedavisi

Endodonti nedir?

 

 Endodonti terimi; Yunanca “Endo” (içinde) ve “odont” (diş) kelimelerinin birleşiminden oluşmaktadir. Endodonti dişlerin iç kısımlarıyla ilgili problemlere müdahele eden bilim dalıdır.

 Endodonti diş pulpası (damar-sinir paketini barındıran canlı doku) ve dişi çevreleyen dokularla ilgili hastalıkların teşhisi ve tedavisi ile ilgilenen diş hekimliği branşıdır. 

 

 Kanal tedavisi nedir?

 

 Diş hekimliğinin temel amacı dişleri ağızda tutmak ve hastanın çiğneme fonksiyonunun devamlılığını sağlamaktır. Dişlerin ağız içinde görülen kısımları kuron, çene kemiği içinde kalan kısımları ise kök olarak adlandırılır. Dişler sert ve yumuşak dokulardan oluşurlar. Dişin kuron kısmındaki sert dokular, dış yüzeydeki mine ve onun altında yer alan dentin dokusudur.

 

 Kök kısmı ise, dışta sement ve altında yine dentin dokusu ile örtülüdür. Mine, sement ve dentinden oluşan bu sert doku kompleksi; içinde damar ve sinirleri bulunduran bağ dokusundan oluşan bir boşluğu çevreler. Bu boşluğa pulpa boşluğu, içinde yer alan bağ dokusuna pulpa adı verilir.

 

 Pulpa, dişin gelişiminden, beslenmesinden ve savunmasından sorumlu, dişe canlılık veren dokudur. Pulpa, çeşitli nedenlerle iltihaplanabilir veya mikroorganizmaların yerleşmesiyle enfekte olabilir. Bu durumda, pulpa dokusunun çıkartılarak kanal boşluğunun temizlenmesi, şekillendirilmesi ve doku dostu kanal dolgu maddeleri ile doldurulması gerekir. Bu işlemler bütünü, kanal tedavisi olarak tanımlanır.

 

 Dişe kanal tedavisi yapılmasını gerektiren nedenler nelerdir?

 

 Derin çürükler, daha önceden yapılmış olan dolgular veya kuron protezleri (kaplamalar) altında tekrar eden çürükler, Dişlere dolgu veya kuron yapılması sonrasında hastanın şikayetlerinin  geçmemesi, Darbe sonucunda dişlerde oluşan kuron/kök kırıkları, Hastanın çiğneme alışkanlıkları veya diş gıcırdatma gibi fonksiyon dışı hareketler sonucunda diş pulpalarının hasar görmesi, İlerlemiş dişeti hastalıkları veya dişeti operasyonları sonrasında pulpa hasarı, Pulpanın canlılığını kaybettiğinin belirlenmesi. Çapraşık dişlerin protetik restorasyonunda, kanal tedavisi yapılması gerekebilir. 

 

20 yaş dişi çekimi veya çene kemiği içindeki büyük kistlerin çıkartılması sırasında da, komşu dişlere kanal tedavisi yapılması gerekebilir. 

 

Kanal tedavisi yapılmasını gerektiren şikayetler nelerdir?

 

 Dişte kendiliğinden görülen ağrı, Geceleri artan ve ağrı kesicilerle bile geçmeyen ağrı, Soğuk, sıcak veya dişe temas gibi bir dış etkenle tetiklenen ağrının uzun süre devam etmesi, Dişin etrafında, dişetinde ve/veya ilgili lenf bezlerinde görülen şişlik, Dişin enfekte olması sonucu oluşan fistül veya dişte renkleşme. Bununla birlikte, canlılığını kaybeden dişler herhangi bir şikayete neden olmayabilir. Bu durum, kanal tedavisi ihtiyacının olmaması olarak algılanmamalıdır.

 

 Kanal tedavisinin aşamaları nelerdir?

 

 Kanal tedavisi ortalama 1 saat süren bir işlemdir. Bu süreçteki aşamalar sırasıyla;D işin ve çevre dokuların bölgesel anestezi ile uyuşturulması, Dişin çevre dokulardan izole edilmesi, Kök kanallarına giriş için endodontik kavitenin hazırlanması, Kök kanalında çalışma uzunluğunun saptanması, Kök kanalı boşluğunun yeniden şekillendirilmesi, Kök kanalı boşluğunun temizlenmesi ve dezenfekte edilmesi, Kök kanallarının sızdırmaz bir şekilde doldurulması.

 

 Bu işlemde dişten en az 2 adet radyografi alınır. Bazı vakalarda bu sayı artabilir. Dişin canlılığını yitirdiği durumlarda, kanal tedavisi yapılırken dişin şekillendirilip temizlenmesini takiben kök kanallarına antiseptik bir madde uygulanması gerekir.

 

 Kanal tedavisi yapılırken ağrı duyulur mu?

 

Kanal tedavisi ağrıya neden olmaz;  ağrının kaybolmasi için yapılan bir tedavidir. Kanal tedavisi yapılacak diş ve çevre dokular lokal anestezi ile uyuşturulur. Tedavi sırasında hasta ağrı hissetmez. Bununla birlikte bazı vakalarda hasta az da olsa rahatsızlık  duyabilir. Bu problem yardımcı anesteziler yapılarak kolaylıkla aşılır.

 

Kanal tedavisi için kaç kez gelip gitmem gerekiyor?

 

 Pulpası canlı bir dişte yapılan kanal tedavisinin tek seansta bitirilmesi esastır. Ancak dişin canlılığını yitirdiği, kök ucunda enfeksiyonun olduğu ve kanal tedavisinin tekrar edildiği durumlarda; seans sayısı iki veya daha fazla olabilmektedir. 

 

Tedavi sonrasında hasta nelere dikkat etmelidir?

 

 Kanal tedavisi dişte görülen probleme göre, sıklıkla 1-2 seansta tamamlanır. Tedavi sonrası hastanın ilk 2-3 gün dişinde rahatsızlık hissetmesi olağandır. Hasta diş hekimin tavsiyeleri ışığında ağrı kesici kullanabilir. Bazı vakalarda tedaviye destek olarak hastanın antibiyotik kullanması gerekebilir. Hasta tedavi sonrası normal hayatına dönebilir, bununla birlikte dişteki ve bölgedeki uyuşukluk geçmeden herhangi bir yiyecek yememelidir.

 

Buna ek olarak, dişin üst restorasyonu tamamlanmadan sert besinleri çiğnemekten kaçınmalıdır. Hasta, herhangi bir sıkıntı olduğunda verilen telefon numaralarından diş hekimine 7/24 ulaşabilir. 

 

Kanal tedavisi yapılmadan önce antibiyotik kullanmam gerekiyor mu?

 

Hastanın genel bir sağlık probleminin olmadığı durumlarda, kanal tedavisi yapılmadan önce hastanın antibiyotik kullanmasına gerek yoktur. Ancak hastanın bilinen bir kalp rahatsızlığı, şeker hastalığı veya immunosüpresif ilaç kullanımının olduğu durumlarda, tedavi öncesinde antibiyotik kullanılması gerekebilir .

 

Kanal tedavisi sırasında ne tip komplikasyonlar oluşabilir?

 

Kanal tedavisi sırasında, çok ender olmakla birlikte; Kök kanallarında alet kırılması Kanal dolgusunun kök dışına taşması Kanal yıkama solüsyonlarının kök dışına taşması Dişin kırılması Kök kanalında perforasyon oluşması (dişin delinmesi) gibi komplikasyonlarla karşılaşılabilmektedir.

 

 Kanal tedavisi yapılan bir dişin ömrü ne kadardır? 

 

Hiçbir protez doğal dişin yerini tam olarak tutmaz. İltihaplı bir dişin çekilip yerine implant veya köprü protezi yapılması yerine o dişin kanal tedavisi yapılarak uygun şekilde restore edilmesi çok daha az maliyetlidir.

 

 Dişin canlılığını sağlayan pulpa dokusunun çıkartılmasına ve madde kaybının fazla olmasına bağlı olarak; tedavi edilen diş kırılmaya karşı daha hassas hale gelir. Üst restorasyon için dişe dolgu veya kuron yapılması kararı verilirken; bu duruma dikkat edilmelidir.

 

 Kanal tedavisi uygulanmış dişler; uzun yıllar ağızda kalarak, çiğneme fonksiyonunun devamlılığına ve estetiksel anlamda güzel bir görünümün elde edilmesine olanak sağlamaktadır. İyi bir kanal tedavisi yapılan diş, doğru ağız-diş bakımı ile bir ömür boyu kullanılabilir.

 

 Tedavi edilen dişte tekrar çürük oluşması riskine karşı düzenli olarak ağız-diş bakımı yapılarak, hekim muayenesi ihmal edilmemelidir.